Luật bóng rổ: Giải thích 16 luật cơ bản nhất của bộ môn bóng rổ
Từ giải bóng rổ NBA đến thế vận hội Olympic đến các trò chơi tại các sân bóng rổ địa phương, bóng rổ là môn thể thao phổ biến có thể chơi ở nhiều cấp độ kỹ năng. Giống như tất cả các môn thể thao khác, bóng rổ có một bộ quy tắc duy nhất thiết lập các hướng dẫn về nhân sự, hình phạt và lối chơi. Hãy cùng tìm hiểu thêm về các quy tắc của luật bóng rổ cơ bản và các hình phạt nếu vi phạm chúng.
Luật bóng rổ là gì?
Tiến sĩ James Naismith đã phát minh ra trò chơi bóng rổ ở Springfield, Massachusetts, vào năm 1891. Mục tiêu trong trò chơi này ngày nay bắt nguồn trực tiếp từ các quy tắc ban đầu của Naismith dựa trên việc ném một quả bóng qua một cái vòng kim loại lơ lửng trên mặt đất, được gọi là cái rổ. Bên cạnh đó, những luật bóng rổ cũng đã ra đời từ đó để giúp tạo sự công bằng cho trò chơi này.
1. Mỗi đội chỉ có năm người chơi trên sân
Trong luật bóng rổ của NBA, WNBA và NCAA, mỗi đội có thể chơi tối đa năm cầu thủ trên sân. Nếu một đội vi phạm quy tắc chính này, họ sẽ mất quyền kiểm soát bóng. Đôi khi điều này vô tình xảy ra, đặc biệt là ở các cấp độ thấp, khi có những người chơi thay thế tham gia vào trò chơi trong khi những người bị thay ra không rời sân kịp thời.
2. Ghi nhiều điểm hơn đối thủ của bạn để giành chiến thắng
Trong luật bóng rổ, để giành chiến thắng trong trò chơi, một đội phải ghi được nhiều bàn thắng hơn đội kia. Điểm được tích bất kỳ khi nào người chơi đưa được bóng vào lỗ theo hướng từ trên xuống. Số điểm trên mỗi lần bóng vào rổ có thể có giá trị hai hoặc ba điểm. Các bàn thắng được ghi có thể được ném từ bên trong vòng cung trên sân có giá trị là hai điểm. Các mục tiêu được thực hiện từ bên ngoài vòng cung có giá trị ba điểm. Các điểm có thể được ghi ở dạng các cú nhảy, cú ném, cú úp rổ.
3. Đồng hồ đếm ngược
Các đội có một khoảng thời gian giới hạn để ném bóng trong mỗi lần sở hữu bóng nhất định trong luật bóng rổ. Tại NBA và WNBA, các đội được phép cầm bóng trong 24 giây trước khi phải ném bóng vào rổ, trong khi các đội NCAA được phép có 30 giây. Một đồng hồ đếm giờ được gắn phía trên bảng rổ ở mỗi bên của sân hiển thị và đếm ngược thời gian đã định. Nếu đồng hồ đến đến 0, đội đối phương sẽ mất bóng và trở thành đội phòng thủ.
4. Rê bóng dẫn bóng
Trong luật bóng rổ, người chơi bóng rổ chỉ có thể đưa bóng tiến lên phía trước trước bằng cách chuyền hoặc dẫn bóng (làm bóng nảy trên sàn) khi họ di chuyển trên sân. Nếu một cầu thủ ngừng dẫn bóng, họ không thể tiếp tục di chuyển, thay vào đó, họ phải chuyền bóng hoặc sút bóng để không phạm luật.
Nếu một cầu thủ tấn công đang cầm bóng dừng lại rồi tiếp tục rê bóng trước khi chuyền hoặc ném, trọng tài sẽ gọi lỗi “rê bóng kép” trong luật bóng rổ và đội đối phương sẽ nhận được bóng. Ngoài ra, người chơi khi có bóng chỉ có thể chạy bằng cách dẫn bóng. Nếu họ chạy trong khi giữ bóng ở trong tay, họ sẽ bị mắc lỗi trong luật bóng rổ. Trọng tài sẽ ra lệnh phạm lỗi và quyền sở hữu bóng sẽ thuộc về đội đối phương.
5. Đội phạm lỗi có tổng cộng “5 giây” để đưa bóng vào rổ
Sau khi phạm lỗi ném rổ trong luật bóng rổ, đội đối phương được quyền sở hữu bóng. Một trong những cầu thủ của họ phải đưa bóng vào từ một vị trí được chỉ định bên lề sân để tiếp tục chơi. Người chơi có năm giây để chuyền bóng cho một cầu thủ khác trong đội của mình, nếu không thì đội đó sẽ mất quyền kiểm soát bóng. Hậu vệ đối phương không thể tiếp xúc với bóng khi cầu thủ tấn công đang cố gắng thực hiện đường chuyền hoặc trọng tài có thể phạt lỗi kỹ thuật nếu họ làm điều này.
6. Lỗi phải tiến bóng
Sau khi đội tấn công đưa bóng qua vạch nửa sân, trong luật bóng rổ, người xử lý bóng không được quay lại để bước qua vạch đó nữa hoặc trọng tài sẽ trao quyền sở hữu bóng cho đội đối phương.
7. Bóng và người xử lý bóng phải ở trong biên
Trong luật bóng rổ, cầu thủ sở hữu bóng phải ở trong vạch giới hạn quy định được đánh dấu trên sân. Nếu một cầu thủ bước ra khỏi đường biên hoặc chạm chân vào vạch này khi đang giữ bóng, trọng tài sẽ trao quyền sở hữu bóng cho đội đối phương. Ngoài ra, nếu một cầu thủ ném bóng khi chân của họ chạm vạch biên và cú ném thành công thì sẽ không được tính.
8. Người phòng thủ không thể can thiệp vào một cú ném theo quỹ đạo đi xuống
Sau khi cầu thủ tấn công ném bóng, nếu cầu thủ phòng thủ can thiệp vào quả bóng khi bóng bắt đầu bay về phía vành rổ thì hành vi này là bất hợp pháp. Sự can thiệp này được gọi là cản mục tiêu ghi bàn và sẽ dẫn đến hành vi phạm luật bóng rổ và đem lại cho đội đối phương 2 quả ném phạt.
9. Hậu vệ có thể chặn hoặc cướp bóng một cách hợp pháp
Mục tiêu của đội phòng thủ là ngăn đội tấn công ghi bàn bằng cách cướp bóng, chặn bóng vào rổ hoặc sử dụng chiến thuật phòng thủ để ngăn cầu thủ tấn công ném rổ và ghi bàn.
10. Cầu thủ phải rời khỏi vùng cấm của đội bạn chỉ sau “ba giây”
Khu vực ngay phía trước rổ đôi khi được gọi là “vùng cầm” Các cầu thủ tấn công không được đặt chân ở khu vực này để chờ bóng. Bất kỳ người chơi cá nhân nào cũng chỉ có thể dành tối đa ba giây mỗi lần trong không gian này trước khi họ phải di chuyển ra ngoài. Sau khi họ bước ra khỏi khu vực đó, họ có thể quay trở lại. Nếu trọng tài nhận thấy một cầu thủ ở trong vùng cấm đối thủ hơn ba giây, đội đó sẽ bị phạt vi phạm ba giây trong luật bóng rổ mà bị mất quyền kiểm soát bóng.
11. Mỗi đội được cho phép số lần phạm lỗi nhất định
Luật bóng rổ của NBA cho phép mỗi đội có tổng cộng năm lần phạm lỗi mỗi hiệp. Sau khi một đội vượt qua mức cho phép này, họ sẽ được “nhận hình phạt”, có nghĩa là các trọng tài sẽ trao cho đội đối phương những quả ném phạt đối với mỗi lỗi bổ sung mà một cầu thủ phạm phải trong hiệp đấu đó.
Trong luật bóng rổ của NCAA, những cú ném phạt này được gọi là cú ném “một và một”, có nghĩa là nếu một cầu thủ thực hiện quả ném phạt đầu tiên thành công, họ sẽ nhận được quả ném phạt thứ hai.
12. Va chạm bất hợp pháp dẫn đến phạm lỗi
Khi một cầu thủ bóng rổ có hành vi va chạm cơ thể bất hợp pháp với một cầu thủ đối phương, điều đó sẽ được gọi là phạm lỗi cá nhân. Trong luật bóng rổ, hầu hết các pha phạm lỗi của cầu thủ đều liên quan đến va chạm cản trở tình huống chơi bóng của các cầu thủ đối phương.
Khi một cầu thủ phạm lỗi với một cầu thủ khác của đội đối phương khi họ đang thực hiện hành động ném bóng, trọng tài sẽ thưởng cho cầu thủ bị phạm lỗi những quả ném phạt từ đường ném phạt. Mỗi quả ném phạt thực hiện thành công được tính một điểm. Các trọng tài cũng có thể đánh giá các hành vi phạm lỗi của các huấn luyện viên vì các hành vi phi thể thao, chẳng hạn như sử dụng lời lẽ thô tục.
13. Cản phá bất hợp pháp dẫn đến phạm lỗi cá nhân
Trong luật bóng rổ, lỗi cá nhân là một hành động vi phạm các quy tắc của trò chơi. Người chơi có thể phạm lỗi cá nhân bằng cách đẩy, chặn hoặc tấn công người chơi khác trong khi họ thực hiện hành động ném rổ. Nếu một hậu vệ phạm lỗi với một cầu thủ đang cố gắng thực hiện cú ném hai điểm, thì cầu thủ đó sẽ được hưởng hai quả ném phạt. Nếu một vận động viên ném bóng bị phạm lỗi trong nỗ lực ném ba điểm của họ, họ sẽ nhận được ba quả ném phạt.
14. Cản phá quá mức dẫn đến phạm lỗi trắng trợn.
Trong luật bóng rổ, phạm lỗi thô bạo đề cập đến một lỗi cá nhân có khả năng gây thương tích cho đối phương. Những lỗi này sẽ bị phạt nặng hơn, chẳng hạn như truất quyền thi đấu ngay lập tức và thậm chí là đình chỉ tại các trận đấu tiếp theo.
Hình phạt cho loại lỗi này là trao quyền ném phạt cho đối phương và trao quyền sở hữu bóng. Khi một cầu thủ vi phạm 2 lần đối với những hành vi phạm lỗi thô bạo, các trọng tài thực hiện đánh giá ngay lập tức để xác định xem hành động đó có đủ điều kiện cho hình phạt truất quyền thi đấu hay không. Nếu vi phạm, cầu thủ phạm lỗi sẽ bị tự động bị đuổi khỏi trận đấu, đồng thời đội đối phương được ném phạt và sở hữu bóng.
15. Lỗi tấn công trong luật bóng rổ
Phạm lỗi tấn công là lỗi cá nhân mà các cầu thủ tấn công phạm phải khi đội của họ sở hữu bóng. Hai lỗi tấn công phổ biến nhất trong luật bóng rổ là cố ý chặn người phòng thủ và tranh bóng trái luật. Lỗi xảy ra khi một cầu thủ tấn công tiếp xúc với một cầu thủ phòng thủ để làm cản trở đường đi hay nỗ lực phòng thủ của họ. Một hành vi bất hợp pháp khác là khi một cầu thủ tấn công không xử lý bóng di chuyển để thiết lập một rào chắn cho đồng đội của họ để ngăn hậu vệ đội bạn tạo nỗ lực phòng ngự.
16. Một số vi phạm về quy tắc đạo đức
Vi phạm quy tắc đạo đức trong luật bóng rổ cơ bản là khi các cầu thủ hoặc huấn luyện viên có các cư xử không đúng mực và vi phạm vào quy tắc đạo đức trong luật bóng rổ. Các trọng tài thường đánh giá các lỗi vi phạm này khi các cầu thủ hay huấn luyện viên thực hiện các hành vi đánh nhau và chửi bới. Phạm lỗi này dẫn đến tình huống ném phạt và đổi quyền sở hữu bóng cho đội đối phương.
Nếu một cầu thủ hoặc huấn luyện viên phạm hai lỗi này trong cùng một trận đấu, trọng tài sẽ đuổi người đó. Những cầu thủ có nhiều lần phạm lỗi này trong các trận đấu có nguy cơ bị treo giò ở các trận đấu ở mùa giải thông thường và thậm chí là cả ở các trận đấu loại trực tiếp.
