5 môn võ thuật Việt Nam độc đáo nhất trong nền văn hóa nước ta
5 môn võ thuật Việt Nam độc đáo nhất trong nền văn hóa nước ta
Dân tộc Việt Nam tự hào là miền đất võ thuật Việt Nam được hình thành và phát triển qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước.
Hôm nay, chúng ta sẽ nghiên cứu năm môn võ hàng đầu của Việt Nam có ảnh hưởng đến bộ phận nghệ thuật này trong đời sống địa phương.
1. Vovinam là niềm tự hào của võ thuật Việt Nam
Lịch sử phát triển của Vovinam
Vovinam, hay còn gọi là Việt Võ Đạo, là tên của võ sư Nguyễn Lộc, sinh năm 1936. Sau một thời gian dài hoạt động âm thầm, đến năm 1938, ông bắt đầu khai giảng môn võ này cho quần chúng.
Đồng thời, ông đề xuất những nội quy nhằm thúc đẩy sinh viên luôn làm mới bản thân, hướng tới sự khỏe mạnh về thể chất và tinh thần.
Khoảng năm 1970, Vovinam do giáo sư Phan Hoàng sáng lập, được phát triển ở châu Âu và bắt đầu được truyền dạy rộng rãi trên khắp Việt Nam.
Ngày nay, môn võ thuật này đã được phát triển ở nhiều nơi trên thế giới. Và, Liên đoàn Vovinam ra đời năm 2007. Trong 5 năm sau đó, Liên đoàn Vovinam Quốc tế, Liên đoàn Vovinam châu Á, Liên đoàn Vovinam Đông Nam Á lần lượt được thành lập, đánh dấu bước phát triển vượt bậc của Vovinam.
Năm 2011, lần đầu tiên Vovinam vinh dự được đưa vào chương trình thi đấu chính thức tại SEA Games 26.
Trong các môn võ thuật của Việt Nam, Vovinam là môn võ lớn nhất và phát triển nhất với rất nhiều võ sinh ở hơn 40 quốc gia trên thế giới.
Đặc điểm võ Vovinam
Vovinam được phát triển dựa trên nền tảng võ thuật và vật dân tộc, đồng thời tiếp thu những tinh hoa của các môn võ thuật quốc tế khác như võ thuật Kungfu Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Các kỹ năng của Vovinam khá phong phú, đa dạng với các chiêu thức độc đáo.
Nét nổi bật của Vovinam là tính thực dụng. Thay vì mất nhiều thời gian tập luyện và ra đòn cơ bản, các võ sĩ Vovinam được huấn luyện viên trực tiếp hướng dẫn các kỹ năng để thoát khỏi đòn tấn công như phản đòn cơ bản, kỹ năng đấm, đá, ngã… ngay từ những buổi tập đầu tiên.
Phương pháp này là một tư duy khá mới của võ sư Nguyễn Lộc vào cuối thập niên 1930, giúp môn sinh tự vệ hiệu quả. Chủ nghĩa thực dụng đó không những phù hợp với hoàn cảnh xã hội lúc bấy giờ mà càng hợp lý và có giá trị đối với thời đại ngày nay. Bởi học võ vừa rèn luyện sức khỏe, vừa để tự bảo vệ mình trước những nguy cơ tiềm ẩn của cuộc sống hiện đại.
2. Võ Nhất Nam: Tinh hoa lâu đời của người Việt
Lịch sử phát triển của Nhất Nam
Nhất Nam là một trong những môn võ Việt Nam có lịch sử phát triển lâu đời nhất. Tổ tiên của nó nằm ở Thanh Hóa, tỉnh Nghệ An (Việt Nam) hiện nay.
Trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, tinh hoa võ thuật Nhất Nam vẫn được lưu truyền và không ngừng nâng cao.
Ngoài ra, Nhất Nam còn giao lưu, tiếp thu những cái hay của các môn võ cổ truyền Việt Nam khác, làm cho môn võ này trở nên đặc sắc hơn, phù hợp với thể trạng, tầm vóc, tính cách của người Việt Nam.
Đặc điểm võ Nhất Nam
Võ đạo Nhất Nam có quy mô và tổ chức lớn. Với hệ thống kỹ năng đồ sộ và tâm pháp bài bản, Nhất Nam võ đạo tạo nền tảng vững chắc cho các môn sinh giao đấu, đối phó với nhau.
Hệ thống nội lực của Nhất Nam phái dựa trên sự vận hành của khí huyết, đặc điểm tâm sinh lý và sự vận động của cơ bắp.
Phát huy tối đa sức mạnh của bản thân và tận dụng sức mạnh của đối thủ để đánh đối thủ là quy tắc cơ bản của võ thuật Nhất Nam.
Các bài tập đặc biệt để luyện tập bao gồm tay rắn, tay vuốt, tay bó. Cao hơn là các bài Mã Quyền (Magic fist), Áo Quyền (Vô Ảnh Động), Hoa Quyền (Hoa Quyền).
Binh khí đặc trưng của võ Nhất Nam là nhung chiêu, dùng tơ hai đầu có vật nặng để đánh; vừa có khả năng linh hoạt trong việc đón đầu vũ khí của đối phương, vừa có thể tiêu diệt mục tiêu bằng nhiều cách khác nhau.
Ngoài việc học các động tác và kỹ năng chiến đấu, người học võ thuật Nhất Nam còn học Tam pháp (Kỹ năng tư duy). Những kinh nghiệm này là trong chiến đấu, huấn luyện và đối phó với những người khác, với nhiều nguyên tắc khác nhau.
3. Võ thuật Nam Hồng Sơn
Lịch sử phát triển của Nam Hồng Sơn
Năm 1920, môn phái Nam Hồng Sơn do võ sư Nguyễn Nguyên Tố sáng lập, với ý nghĩa: Nam là võ Việt, Hồng là Thiếu Lâm Hồng Gia, võ Trung Hoa, Sơn là sự vững chãi, hùng vĩ như núi. Môn phái này nhằm khôi phục và truyền bá tinh thần thượng võ của người Việt.
Cố võ sư Nguyễn Nguyên Tố được học từ các võ sư Hàn Bái, Cự Tôn, Ba Cát giỏi võ Việt Nam. Sau đó, ông đã khéo léo kết hợp Thiếu Lâm với các môn võ Việt Nam này để sáng tạo ra môn võ Nam Hồng Sơn.
Đặc điểm võ Nam Hồng Sơn
Ngoài sự kết hợp võ thuật của các môn phái Trung Quốc và Việt Nam, Nam Hồng Sơn còn lưu giữ một số bài quyền cổ thuộc chương trình thi đấu võ thuật của triều Nguyễn (1802 – 1945).
Về mặt kỹ thuật, các võ sư của Nam Hồng Sơn vẫn trung thành với giáo trình ban đầu.
- Ba năm đầu tiên, võ sinh được huấn luyện võ thuật Trung Quốc, bao gồm các phương pháp bế tắc, kỹ năng cơ bản và các động tác, chẳng hạn như Long Hổ quyền (động tác hổ mang), Tứ lộ đoàn quyền (tứ lộ với động tác đoản côn), Thảo Mã Quyền, Phương Vũ Quyền (Múa Phượng Hoàng), v.v.
- Những năm tiếp theo, võ sinh học võ cổ truyền Việt Nam bao gồm các bài quyền như Lão mai quyền, Ngọc trản ngân đài, v.v., đồng thời được kết hợp với các bài khí công, nội công.
Hiện nay, với quy mô và hệ thống tổ chức ngày càng phát triển, môn phái đã có hàng nghìn môn sinh thường xuyên tập luyện trên khắp cả nước. Thậm chí, một số võ đường đã vươn ra hoạt động ở nước ngoài. Điều đó khẳng định rõ hơn vai trò quan trọng của môn phái trong nền Võ thuật cổ truyền Việt Nam.
4. Đấu vật truyền thống
Lịch sử phát triển của đấu vật
Vật (Đấu vật) là một môn thể thao rất nổi tiếng của nông dân Việt Nam trong quá khứ. Vào những ngày đầu Xuân hay những ngày hội hè ở các vùng quê, đấu vật là hoạt động không thể thiếu của người dân địa phương. Đặc biệt vào những ngày Tết Nguyên đán , hội vật càng tạo thêm sự náo nhiệt cho không khí lễ hội.
Khi tiếng trống hội vật bắt đầu như có sức lôi cuốn mọi người trong làng, ai nấy đều háo hức vây quanh đấu trường của làng.
Vật, ngoài tính giải trí, vui vẻ, còn là một môn thể thao bổ ích, giúp thanh niên trong làng khỏe hơn, sung sức hơn, dũng cảm hơn, để giữ làng, giữ lúa, giữ nước.
Từ xa xưa, đấu vật đã trở thành một phong tục, một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Đặc điểm đấu vật
Vật là một môn võ dân gian, không cầu kỳ về nghi lễ, nhưng các chiêu thức, kỹ thuật chơi được đúc kết qua nhiều thế hệ. Cho đến ngày nay, thật khó để học tất cả các kỹ năng đấu vật để giành chiến thắng.
Để tập luyện vật, trước hết các đô vật phải rèn luyện thể chất khỏe mạnh, tay chân khỏe, cách đứng và phòng thủ vững vàng.
Ngoài ra, họ còn phải tập cách ngã để không bị thương, cách tránh và thoát cho võ sĩ.
Mỗi nơi lại có những nghi lễ riêng được thể hiện qua các điệu múa đặc trưng như Múa hoa, Xe dai, Múa sếu hay còn gọi là Ra giang (Xuất hiện trước công chúng). Nghi lễ này là một nghi thức tôn trọng của các đô vật. Ngoài ra, đây còn là hình thức khởi động của các đô vật, đồng thời là cách biểu diễn các kỹ năng nhẹ nhàng trước khán giả, tạo không khí phấn khởi lành mạnh trước khi bước vào trận đấu thực sự.
Nhiều cuộc đấu vật lễ hội được tổ chức trên khắp Việt Nam trong dịp Tết Nguyên đán. Trong đó, hội vật ở Làng Sình, Thừa Thiên Huế nổi tiếng và sôi động nhất.
5. Võ Tân Khánh Bà Trà
Lịch sử phát triển võ Tân Khánh Bà Trà
Tân Khánh Bà Trà là một trong những môn võ cổ truyền Việt Nam. Môn phái có nguồn gốc từ tỉnh Bình Định (Việt Nam) và được các võ sư chắt lọc qua nhiều thế hệ trên vùng đất mới Nam Bộ, làng Tân Khánh (nay là thị trấn Tân Phước Khánh, tỉnh Bình Dương), làng Bình Chuẩn (nay thuộc Thuận An). huyện, tỉnh Bình Dương).
Vào giữa thế kỷ 19, dưới triều vua Tự Đức (1848 – 1883), nhân dân làng Tân Khánh nổi dậy chống lại quan lại cũ. Ngày nay, nhiều người dân bản địa vẫn rất tự hào về sự kiện này và luôn nhắc đến nó gắn liền với tên tuổi của người phụ nữ Võ Thị Trà.
Võ Thị Trà rất giỏi võ Tây Sơn, lãnh đạo cuộc khởi nghĩa suốt 10 năm từ năm 1850, kết thúc khi quân Pháp đánh chiếm ba tỉnh Nam Kỳ. Vì vậy, vùng đất này, bao gồm thôn Tân Khánh và thôn Bình Chuẩn, còn được gọi là “xứ Bà Trà”.
Và, từ đây, người ta gọi môn võ cổ truyền Tân Khánh, Bình Chuẩn là “Tân Khánh Bà Trà”. Vào thời điểm đó, võ đường này được coi là một trong số rất ít trung tâm võ thuật cổ truyền nổi tiếng ở miền Nam Việt Nam. Võ Bình Định và võ Tân Khánh Bà Trà cũng nổi tiếng Việt Nam.
Đặc điểm võ Tân Khánh Bà Trà
Môn phái Tân Khánh Bà Trà duy trì gần như đầy đủ các kỹ năng cơ bản của võ phái Tây Sơn Bình Định, trong đó có các bài quyền nổi tiếng như: Ngọc Trản, Lão Mai Quyền, Thần Đồng Quyền,…, các bài côn nhị khúc, côn nhị khúc. như Tấn Nhật, Tử Tôn, Thần Đồng, Giang Hỏa… và các bài binh khí như Siêu Thái Dương, Siêu Thái Âm, Song Kiếm, Trường Thương…
Tuy nhiên, các võ sư đã điều chỉnh, cải tiến kỹ thuật của đòn thế cho phù hợp với vùng đất mới, đồng thời tăng hiệu quả, nhanh và mạnh hơn.
Điểm nổi bật của võ Tân Khánh Bà Trà là lối tấn công phối hợp, kết hợp giữa các kỹ thuật chân và tay để phá vỡ thế phòng thủ của đối phương cũng như giúp đòn tấn công đạt hiệu quả cao.
Tay và chân đi trên một đường thẳng, có sức mạnh để ngăn chặn cuộc tấn công của đối thủ. Điểm đặc biệt này giúp môn sinh Tân Khánh Bà Trà võ đạo có thể chiến đấu trong mọi tình huống.
Với bề dày phát triển và hệ thống kỹ năng đa dạng, võ thuật đã và đang là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam.
Bên cạnh những cái tên kể trên, võ thuật Việt Nam còn có nhiều môn phái mang vẻ đẹp truyền thống riêng biệt, như Tây Sơn Bình Định (Võ thuật Bình Định), Bình Định Gia (Bình Định), Bạch Hổ Lâm (Đà Nẵng), Lạc Việt Võ Đạo (Hà Nội), Thiếu Lâm Hồng Gia (Sài Gòn).
Những câu hỏi thường gặp về võ thuật Việt Nam
Khi nào là độ tuổi tốt nhất để bắt đầu tập luyện võ thuật Việt Nam?
Theo nhiều võ sư, trẻ em từ 6 tuổi đã có thể học võ, bởi trẻ bắt đầu nhớ các động tác võ thuật. Tuy nhiên, việc tập luyện sẽ hơi khó khăn, trẻ phải luyện tập nhiều mới nắm bắt được các kỹ thuật võ thuật.
Ở lứa tuổi 12-15 tuổi, bán cầu não phát triển rất tốt, là thời điểm thích hợp nhất để học võ vì lúc này nhận thức đã đầy đủ và cơ thể đang phát triển mạnh.
Con gái tập võ thuật Việt Nam có được không?
Dĩ nhiên là cả nam và nữ đều có thể học võ thuật Việt Nam. Võ thuật cổ truyền Việt Nam mạnh mẽ, nhẹ nhàng và uyển chuyển. Hầu hết các môn võ thuật Việt Nam truyền thống đều phù hợp cho cả nam và nữ.
Nếu bạn tìm được một người thầy tốt, họ sẽ biết những bài học võ thuật nào là tốt cho mỗi người.
